Friday, August 7, 2020

Chuyện Ăn Thời Bao Cấp (chuyện có thật)


🌸Thời tui học ở Sài Gòn năm 79, mỗi tháng được cấp 17 ký lương thực, gồm gạo, bo bo, mì sợi, bột mì và một số “nhu yếu phẩm” như kem đánh răng, đường, bột ngọt...lâu lâu còn được bốc thăm trúng cái vỏ xe đạp Hóc Môn đem ra chợ đen bán cũng được vài chầu cà phê nghe nhạc Pháp Christophe.

Thời gian đi học, khổ một điều là hổng biết sao lúc nào cũng nghe đói bụng thèm ăn, mới ăn xong một chút lại nghe đói nữa, tối nằm ngủ mà cái bụng nó cứ sôi rột rột...thiệt xót xa. Mỗi lần về quê thăm nhà, ăn 7, 8 chén cơm mà vẫn còn thòm thèm. Nhiều khi ăn cơm nhiều đến nỗi bà già tưởng đâu thằng con bị...ma nhập.

Mấy đứa bạn dân miền Tây nhà có nhiều lúa gạo, mỗi lần về quê xách lên vài ký gạo trắng, “vượt biên” qua được cái trạm Mỹ Tho là coi như thành công, tối đó bọn tui có được bữa cơm trắng ăn khuya với hũ chao ngon lành.

🌸Cơm tập thể của trường được chia thành từng mâm, mỗi mâm 4 người, gồm bo bo trộn cơm, thau canh rau muống “toàn quốc”, dĩa rau muống xào tỏi hoặc dĩa cá trích kho. Có một bữa, 4 đứa tụi tui lãnh mâm cơm ra, có một thằng vừa ngồi xuống liền móc “gươm” ra “chiến đấu” (lúc đó bọn tui gọi đũa muỗng là gươm). Nó nhìn thấy miếng tỏi cháy trong dĩa rau muống xào, liền gắp cho vào miệng đớp liền (tật ham ăn mà), vừa nhai nhai miếng tỏi, tui thấy cái mặt của nó nhăn như khỉ ăn ớt, lật đật chạy ra trước sân ói ra.

Lát nó vào, thấy nước mắt nước mũi tùm lum, tui hỏi nó có sao hông. Nó trả lời, hình như tao ăn nhầm miếng cứt mà tưởng là miếng tỏi cháy, nó hôi rình chịu không nổi. Thì ra do rau muống tưới “phân bắc nguyên chất”, do không rửa sạch nên phân còn sót lại. Tui liền đưa cho nó một bụm “xuyên tâm liên” uống vào để ngừa...đau bụng. Tối hôm đó nó bị tào tháo rượt suốt đêm, báo hại tui phải đưa nó vào nhà thương Nguyễn Trãi, xác định bị kiết lỵ, phải nằm hết 1 tuần. Từ đó tui nghe sợ ăn rau muống của trường nấu, nhưng không ăn rau muống thì biết ăn gì, đành phải ăn nhưng né mấy miếng “tỏi cháy”.

🌸Gần cổng trường tui có chị Năm bán gánh bún riêu lề đường ngon lắm, xế chiều đi bộ ngang qua gánh bún riêu này, nghe cái mùi của nồi nước riêu cua đồng sực vào lỗ mũi là cái trái kế trong cổ họng nó cứ chạy lên chạy xuống, nuốt nước miếng không kịp. Sinh viên bọn tui cũng là khách hàng thường xuyên của gánh bún riêu chị Năm nên chị thuộc tên từng đứa.

Có lần trong túi tui chỉ còn 50 xu, trong khi tô bún riêu là 1 đồng, thèm quá chịu hổng nổi, tui bèn hỏi chị Năm có bán bún riêu “không người lái” không? tức là chỉ cần nước và rau muống chẻ, khỏi bún, khỏi cua đồng, cà chua gì hết. Chị suy nghĩ một chút rồi kêu tui ngồi xuống chỉ múc cho. Vậy mà ngon, chỉ cần húp nước và ăn rau muống chẻ đủ êm cái bụng. Từ đó chị Năm có thêm loại bún riêu “không người lái” dành cho sinh viên giá 50 xu một tô. Nhờ vậy bọn tui thường mang theo bịch cơm nguội, kêu tô bún riêu “không người lái” bỏ cơm nguội vào ăn ngon lành. Có hôm chị Năm thấy tội nghiệp nên múc tặng cho miếng cua đồng.

Chị Năm bún riêu thiệt tốt bụng nên sinh viên nào cũng mến, đứa nào lỡ ăn thiếu cũng mang tiền ra trả cho chị. Đúng là người Sài Gòn dù buôn gánh bán bưng, nhưng tấm lòng vẫn luôn hào sảng, rộng rãi.

Đối diện xéo xéo trường tui là tiệm phở Tương Lai gần ngã sáu Nguyễn Tri Phương, mỗi lần đi ngang là cái mùi phở bốc ra nghe thèm muốn chết. Vậy mà suốt 4 năm học ở đây tui chưa bao giờ dám ăn tô phở nào ở tiệm này, dù nhìn thấy nó mỗi ngày. Có lần thằng bạn tui cắt cớ hỏi ông thầy người Bắc dạy môn Triết Mác Lê Nin rằng : “thầy dạy chủ nghĩa cộng sản là làm theo năng lực hưởng theo nhu cầu, giờ em có nhu cầu muốn ăn tô phở Tương Lai, thì phải làm sao thưa thầy?”. Ông thầy không biết giải thích sao nên nói đại là : “đó là tương lai, còn bây giờ nước ta còn nghèo nên nhu cầu của em chưa đáp ứng được”. Huề tiền luôn.

🍬Ký túc xá bọn tui gần ký túc xá của trường sư phạm mẫu giáo, bên đó toàn sinh viên nữ nên con trai bên tui thường hay qua đó “giao lưu” tìm bạn gái. Có lần thằng bạn ở chung phòng tui kể chuyện nó đi chơi với nhỏ bạn bên sư phạm mẫu giáo, nghe cười muốn bể bụng.

Bữa đó bạn tui rủ nhỏ bạn bên trường sư phạm đi coi ca nhạc do nhóm “Ca khúc chính trị Sao Sáng và Sinco” trình diễn ở sân khấu ngoài trời trong Vườn Tao Đàn. Bạn tui chỉ đủ tiền mua 2 cái vé “đứng” vào cửa (giá vé ngồi mắc hơn vé đứng), chỉ còn lại 1 đồng dằn túi, không đủ 2 ly chè đậu xanh bánh lọt nữa. Nó và nhỏ bạn đứng coi ca nhạc một hồi thì cái bụng của nó kêu rột rột...đòi ăn.

Chỉ còn 1 đồng không thể rủ nhỏ bạn đi ăn được nên nó đành “chơi chiêu”. Nó nói với nhỏ bạn là muốn đi toilet, kêu nhỏ đứng đó chờ chút. Nó dzọt lẹ ra xe bánh mì mua nữa ổ bánh mì thịt hết 50 xu, đứng tại chỗ nhai ngấu nghiến, còn lại 50 xu, nó mua 2 trái bắp nấu, quay trở lại mời nhỏ đó một trái, nó một trái, cạp tiếp. Lúc nó quay lại, đã thấy nhỏ bạn cầm sẳn 2 bịch nước mía, cười cười mời nó một bịch. Nó kể: “bữa đó tao mời nhỏ bạn trái bắp nấu, thấy nhỏ cảm động, còn khen tao chu đáo nữa”.

Sau này, hai đứa nó thành vợ chồng, khi gặp lại, tui có hỏi : “mày có kể cho bà xã nghe cái dzụ lén đi ăn bánh mì thịt không?”. Nó trả lời tỉnh queo :”tao có kể cho bả nghe, nhưng bả không giận mà còn nói : “bữa đó em đi mua 2 bịch nước mía, dòm thấy anh đứng ngốn ổ bánh mì, thiệt tội nghiệp anh quá, sợ anh...mắc nghẹn”. Đúng là chuyện gì cũng không thể qua mắt được mấy bà, “trời bất dung gian” mà. Bởi vậy ông nào mà ...lén đi ăn vụng, thế nào cũng bị lòi ra cho coi.

🍃Thực sự khi đói, con người mình trở nên xấu xí vì miếng ăn. Bởi vậy, chỉ cần bóp cái bao tử là có thể điều khiển được suy nghĩ của con người, ít nhứt là phải cùng nhau hô chung một khẩu hiệu :”Đảng CS Việt Nam muôn năm, muôn năm, muôn năm”. Ai hỏng chịu hô coi chừng đói nhăn răng.

Nguồn : FB Quan Nguyen


No comments:

Bút ký PHIM HÀNH TRÌNH 50 NĂM do Thanh Tâm Film thực hiện

Khoảng 1977/1978, đọc tin tức trên nhiều báo Việt Nam, tôi nhận ra thân phận rất mong manh của thuyền nhân trong câu được “truyền tụng” lúc ...