HoangsaParacels: Lễ tưởng niệm mang không khí ấm áp, gần gũi như một buổi gặp gỡ đồng hương. Rất đông đồng hương từ Orange County, California và nhiều tiểu bang khác đã đổ về San Diego để dự lễ.

2025, tại Bảo tàng Hàng không mẫu hạm USS Midway (San Diego), cộng đồng người Mỹ gốc Việt tổ chức lễ kỷ niệm 50 năm Chiến dịch Frequent Wind – chiến dịch di tản cuối cùng ngay khi Sài Gòn thất thủ năm 1975. Sự kiện diễn ra dưới chủ đề “Di sản Hy vọng: Từ Chiến dịch Frequent Wind đến ý chí kiên cường của người tị nạn Việt Nam”midway.org, nhằm tri ân lòng dũng cảm, tinh thần bền bỉ và niềm hy vọng của những người vượt qua nghịch cảnh. Buổi lễ tôn vinh “những người đã vượt biên, cộng đồng đón nhận họ và những đóng góp bền bỉ của người tị nạn Việt Nam trên khắp Hoa Kỳ”midway.org, đồng thời ghi nhận những giá trị nhân bản và gia tài hy sinh của các cựu chiến binh Hoa Kỳ – Việt Nam Cộng hòa vì tự do.

Bối cảnh lịch sử

Chiến dịch Frequent Wind (cuối tháng 4/1975) diễn ra trong bối cảnh quân Bắc Việt tràn vào chiếm miền Nam, đẩy cuộc chiến vào giai đoạn khốc liệt nhất. Lúc đó, hàng không mẫu hạm USS Midway (đang neo ở Subic Bay, Philippines) được lệnh chạy đến vùng biển gần Việt Nam để tham gia chi viện cho cuộc di tảnen.wikipedia.org. Trên boong tàu đã chất đầy những trực thăng Huey cũ kỹ để cứu hàng ngàn người tị nạn rời khỏi Sài Gòn, ước tính hơn 3.000 ngườideseret.comen.wikipedia.org. Ngày 29/4/1975, Đại úy Lý Bửng (Major Buang-Ly), phi công thuộc Quân lực VNCH, mang cả vợ và năm người con lên chiếc Cessna O-1, đổ xăng vào cạn kiệt để bay ra khơi, xin hạ cánh khẩn cấp xuống Midway. Sau nhiều lần thả giấy ghi “Vui lòng dọn hết trực thăng sang bên kia để chúng tôi hạ cánh, chúng tôi còn đủ thời gian”en.wikipedia.org, cuối cùng tiếng loa bộ chỉ huy báo động vang lên: “Cho phép hạ cánh”. Cũng trong ngày này, khi nghe tin Đại úy Lý Bửng có trẻ em đi cùng và đang hết nhiên liệu, Hạm trưởng Lawrence Chambers quyết định hy sinh trách nhiệm quân sự: ông lệnh cho các thủy thủ đẩy hàng loạt trực thăng Huey không còn nhiên liệu xuống biển, mở đường cho chiếc Cessna của Đại úy Bửng hạ cánh an toànen.wikipedia.orgobservernews.net.

observernews.neten.wikipedia.orgCác thủy thủ trên Midway đồng loạt hợp sức đẩy những chiếc trực thăng cạn nhiên liệu khỏi boong tàu (ảnh tư liệu, tháng 4/1975). Việc xóa boong tàu để đón phi cơ của Đại úy Bửng sau đó đã giúp Midway “giải cứu hơn 3.000 người tị nạn” trong ngày cuối cùng của chiến tranhdeseret.comen.wikipedia.org. Hình ảnh gia đình Đại úy Bửng hạ cánh an toàn trên Midway, đoàn thủy thủ reo mừng chào đón, đã trở thành biểu tượng của lòng nhân đạo và tinh thần dũng cảm. Ngay sau đó, Hạm trưởng Chambers mời Đại úy Lý Bửng lên cầu tàu, tháo đai bay vàng của mình và tuyên bố phong tặng ông danh hiệu phi công vinh dự của Hải quân Hoa Kỳ – một hành động đầy nhân văn giữa cơn khủng hoảngobservernews.net.

Không khí lễ kỷ niệm

Lễ tưởng niệm mang không khí ấm áp, gần gũi như một buổi gặp gỡ đồng hương. Rất đông đồng hương từ Orange County, California và nhiều tiểu bang khác đã đổ về San Diego để dự lễ. Từng đoàn người mặc trang phục truyền thống và áo phông hội cựu quân nhân nối đuôi nhau tiến vào boong Midway, hòa chung tiếng nhạc Trống, Đàn tranh nhè nhẹ và tiết mục múa ngày hội cộng đồng. Các nghi thức trang trọng như chào cờ, đặt vòng hoa và phát biểu được xen kẽ với chương trình văn nghệ, khiến không khí lễ hội vừa trang nghiêm vừa thân tình. Mọi người cùng nhau hát quốc ca, giơ cao hình ảnh lá cờ vàng ba sọc đỏ và các biểu tượng quân đội từng phục vụ – như để bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và nối dài truyền thống chiến sĩ.

Nhân vật đặc biệt

Buổi lễ có sự hiện diện trang nghiêm của Hạm trưởng Lawrence Chambers (người Mỹ gốc Phi, năm nay 96 tuổi), vị chỉ huy tàu Midway năm xưa từng liều mình phá lệ để cứu gia đình Đại úy Lý Bửng. Cùng tham dự còn có cựu Đại úy Lý Bửng – phi công Quân lực VNCH ngày ấy – và các con cháu của ông. Sự xuất hiện của hai nhân chứng sống trong biến cố lịch sử này khiến buổi lễ có thêm sức sống và tính kết nối. Khán giả lặng người khi ông Lý Bửng kể lại khoảnh khắc tuyệt vọng trước khi Midway xuất hiện, và lặng thầm cúi đầu khi ông Chambers kể về quyết định không dối trời này. Họ ôm nhau như những người thân đã lâu ngày gặp lại, tất cả đều xúc động về một thời khắc “cứu người như cứu lửa” năm xưa.

Hành động hy sinh của Hạm trưởng Chambers

Câu chuyện lịch sử buổi lễ nhắc nhở mọi người về hành động cao cả của Hạm trưởng Chambers. Khi ấy, theo lời ông Chambers: “Nếu chỉ có một mình viên phi công mà không có gia đình, tôi đã nói ông ấy nên nhảy dù và tàu sẽ cử người đến cứu. Nhưng nhìn thấy có trẻ em, tôi không chần chừ – tôi ra lệnh đẩy trực thăng xuống biển để cứu mạng cả gia đình họ”observernews.neten.wikipedia.org. Hành động này có thể khiến ông bị khiển trách vì phá hủy tài sản quân đội, nhưng với ông “không ai có thể bị khiển trách vì đã cứu phụ nữ và trẻ em”observernews.net. Nhờ vậy, một gia đình hơn 7 người đã sống sót, và sau khi chiến tranh kết thúc họ đã đoàn tụ nơi đất Mỹ. Sự hy sinh của Hạm trưởng Chambers và thủy thủ Midway không chỉ giúp hàng ngàn sinh mạng an toàn mà còn trở thành biểu tượng của lòng nhân ái trong chiến tranh.

Ban tổ chức và lực lượng đồng hành

Sự kiện thành công có công lớn của những người tổ chức tận tâm. Đứng đầu Ban Tổ chức có Bác sĩ Pha Lê – thành viên Hội đồng Quản trị Bảo tàng USS Midway, và ông Châu Thụy – Giám đốc Bảo tàng Thuyền nhân Việt Nam (gần đây được khai trương tại Bolsa, Little Saigon). Ngoài ra, các hội đoàn cựu quân nhân Hoa Kỳ, cựu sĩ quan VNCH tại Orange County và San Diego, cùng nhiều đoàn thể cộng đồng đã chung tay hỗ trợ. Dưới đây là những thành phần chính tham gia tổ chức và phục vụ lễ kỷ niệm:

Bác sĩ Pha Lê (Ủy viên HĐQT Bảo tàng USS Midway, San Diego)
Ông Châu Thụy (Giám đốc Bảo tàng Thuyền nhân Việt Nam, Westminster)
Các hội cựu quân nhân Hoa Kỳ và cựu quân cán chính Việt Nam Cộng hòa tại Orange County và San Diego (Quân Đội Hoa Kỳ, Liên Hội Cựu Chiến Sĩ Việt Nam, v.v.)
Đoàn thể cộng đồng Việt tại các tiểu bang khác như Texas, Virginia… ủng hộ tổ chức và tham gia qua livestream
Cộng Đồng Việt Nam San Diego

Đóng góp văn nghệ

Chương trình lễ diễn ra sôi động với nhiều tiết mục văn nghệ mang đậm dấu ấn cộng đồng. Ban Văn nghệ Trùng Dương, Trung tâm Việt Ngữ Văn Lang, và Ban Vũ Lạc Hồng đã lần lượt cất tiếng hát, múa võ và múa dân tộc để tôn vinh quê hương và khát vọng tự do. Chương trình có các nhạc phẩm trữ tình, nhạc cách mạng và ca khúc đấu tranh do cộng đồng Việt Nam San Diego chuẩn bị công phu. Các em học sinh Việt Ngữ và thanh niên Việt Kiều cũng trình diễn những bản nhạc cổ điển và hiện đại, tạo nên không khí vừa trang nghiêm vừa sôi nổi. Sự đóng góp của các tiết mục văn hóa nghệ thuật đã làm tăng thêm sự đa dạng và tính cộng đồng của buổi lễ.

Lòng tri ân và kết

Xúc động nhất là khoảnh khắc mọi người đồng ca bài Quốc Ca và Quốc Hận 30/4, thể hiện sự đồng lòng, tưởng nhớ và tri ân. Đại diện cộng đồng đã gửi lời cảm ơn sâu sắc đến các cựu chiến binh Hoa Kỳ và Việt Nam Cộng hòa, những người đã hy sinh tuổi trẻ cho tự do của muôn dân. Buổi lễ khép lại trong không khí rưng rưng, khi mọi người cùng thắp nén hương tưởng niệm chiến sĩ trận vong, hứa sẽ giữ gìn di sản và truyền thống quý báu cho thế hệ mai sau.

Lễ kỷ niệm 50 năm Frequent Wind tại USS Midway đã kết hợp giữa ghi nhận lịch sử và gắn kết cộng đồng, đúng chất một phóng sự cộng đồng ấm áp và truyền cảm. Đối với người Việt hải ngoại, đây là dịp để nhìn lại hành trình dài tìm tự do, khẳng định niềm tự hào về nguồn cội và gửi lời tri ân đến quá khứ. Cuộc hội ngộ lịch sử trên boong Midway không chỉ là kỷ niệm của quá khứ, mà còn là cam kết cho tương lai: gìn giữ tự do và trách nhiệm công dân, để câu chuyện của những người rời Việt Nam năm xưa luôn được các thế hệ mai sau ghi nhớ và trân quý.

Nguồn tham khảo: Các thông tin lịch sử đã được xác thực từ trang Bảo tàng USS Midway và các bài báo uy tín về Chiến dịch Frequent Wind(Chat GTP, Photos TCH, Blue Sea, Tram Chim)