1. Mức độ ưa chuộng trong giới trẻ Mỹ
-
Đánh giá tích cực về “Chủ nghĩa xã hội”: Gallup phát hiện rằng khoảng một nửa thanh niên (18–29 tuổi) có cái nhìn tích cực về “chủ nghĩa xã hội” — gần 50% — trong khi các thế hệ lớn tuổi kém ưa chuộng hơn.
-
Niềm tin sụt giảm vào Chính phủ nhưng cởi mở với thay đổi: Khảo sát Thanh niên Harvard mùa Xuân 2025 cho thấy chỉ có 19% người Mỹ 18–29 tuổi tin rằng chính phủ liên bang đáng tin cậy “phần lớn hoặc mọi lúc,” nhưng nhiều người vẫn sẵn sàng thử các chính sách phân phối lại mạnh mẽ hơn.
2. Liệu đó có phải “lý tưởng”?
-
Sức hấp dẫn về mặt triết lý:
-
Công bằng và Đoàn kết: Chủ nghĩa xã hội hứa hẹn thu hẹp khoảng cách giàu–nghèo, phù hợp với những ai cho rằng bất bình đẳng quá mức là không công bằng.
-
Dân chủ xã hội so với Cộng sản: Phần lớn người trẻ ủng hộ thực ra là theo mô hình phúc lợi Bắc Âu—bảo hiểm y tế toàn dân, giáo dục đại học miễn phí, quyền lao động mạnh—chứ không phải quốc hữu hóa toàn bộ ngành kinh tế.
-
-
Bài học lịch sử:
-
Các chế độ cộng sản thuần túy (như Liên Xô, Trung Quốc Mao) thường dẫn đến trì trệ kinh tế, thiếu hụt hàng hóa và đàn áp. Ngay cả các nước dân chủ xã hội Bắc Âu vẫn duy trì kinh tế thị trường và quyền sở hữu tư nhân để bảo đảm hiệu quả và đổi mới.
-
3. Liệu có khả thi ở Mỹ?
-
Rào cản Hiến pháp & Pháp lý:
-
Quyền sở hữu tư nhân: Luật Mỹ bảo vệ rất mạnh quyền sở hữu tư nhân. Việc tịch thu hoặc quốc hữu hóa hàng loạt sẽ gặp thách thức pháp lý khổng lồ và có thể đòi hỏi sửa đổi Hiến pháp.
-
Năng lực tài chính: Mở rộng các chương trình phúc lợi (Medicare cho tất cả, bảo đảm việc làm) có thể thực hiện qua thuế lũy tiến, nhưng việc huy động tài chính ở quy mô “tịch thu toàn bộ tài sản của người giàu” là không thực tế và thiếu sự ủng hộ rộng rãi tại Quốc hội.
-
-
Thực tế chính trị:
-
Ngay trong Đảng Dân chủ, chỉ một thiểu số tự nhận là dân chủ xã hội; đa số đại diện được bầu chỉ theo đuổi các cải cách từng bước (ví dụ: tăng thuế lãi vốn, tín dụng thuế cho trẻ em).
-
Một chương trình xã hội chủ nghĩa hay cộng sản thuần túy sẽ đối mặt với sự phản đối quyết liệt từ giới doanh nghiệp, tòa án và một bộ phận lớn cử tri vẫn ưa chuộng chủ nghĩa tư bản (57% đánh giá tích cực về chủ nghĩa tư bản).
-
Kết luận
Mặc dù nhiều thanh niên Mỹ bày tỏ sự bất mãn với bất bình đẳng và cởi mở với phân phối lại thu nhập, nước Mỹ nhiều khả năng sẽ chỉ thực hiện cải cách xã hội–dân chủ—mở rộng lưới an sinh xã hội qua tăng thuế người giàu—hơn là chuyển sang một nền kinh tế kế hoạch theo mô hình cộng sản thuần túy. Chủ nghĩa cộng sản thuần túy vẫn chưa khả thi về chính trị và pháp lý dưới Hiến pháp và văn hóa hiện tại.
Mr. Robot at Sea
No comments:
Post a Comment