Vì sao Mỹ không bổ nhiệm Tướng Lãnh làm Bộ trưởng Quốc Phòng ?

Nếu ở nhiều nơi trên thế giới, Bộ trưởng Quốc phòng thường là người xuất thân từ quân nhân. thì tại Mỹ, đứng đầu Ngũ Giác Đài phải là người từ giới dân sự. Chính vì vậy, các Tướng Lãnh không được làm Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đóng vai trò như là Cố vấn về chính sách quốc phòng của Tổng thống Mỹ, có trách nhiệm lập ra chính sách quốc phòng, và thực hiện nó sau khi được Tổng thống chấp thuận. Bộ trưởng Quốc phòng do Tổng thống Mỹ bổ nhiệm nhưng phải có sự chấp thuận của Thượng viện.

Theo luật Liên bang Mỹ, họ không cho phép quân nhân trở thành Bộ trưởng Quốc phòng. Thậm chí, ngay cả quân nhân về hưu cũng không được đảm đương chức vụ này trong vòng 7 năm kể từ khi họ giải ngũ.

Điều đó có nghĩa là các Tướng cao cấp đã về hưu như: James Mattis, và Stanley McChrystal, sẽ không có cơ hội đứng đầu Ngũ Giác Đài, dù họ đã rũ bỏ quân phục rồi .

Chỉ có một ngoại lệ đáng chú ý là năm 1950, khi Tổng thống Truman đã chọn Tướng George Marshall để trở thành Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ. Thời điểm đó, ông Marshall vừa mới nghỉ hưu sau 5 năm, và theo luật thì cần thêm 2 năm nữa mới được nắm quyền Bộ trưởng Quốc phòng.

Nhưng vì đó là thời điểm mà tình hình chính trị quân sự đặc biệt căng thẳng với Mỹ, khi đối đầu giữa Mỹ với Liên Xô, và TC, dâng cao nên họ cần một nhân vật có uy tín như Marshall giữ ghế Chủ soái Ngũ Giác Đài. Đặc biệt, Truman cần Marshall để thực thi kế hoạch mang chính tên vị Tướng này: Kế hoạch Marshall. Dù vậy, ngoại lệ này cũng chỉ xảy ra sau khi Quốc hội Mỹ chấp thuận.

Ngoài ra, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ còn được sự giúp sức của các Thứ trưởng Quốc phòng, các vị Bộ trưởng Không quân, Lục quân, và Hải quân Mỹ. Tất cả các vị nắm chức danh kể trên đều là người của giới dân sự.

Không chỉ Mỹ thôi, mà Bộ trưởng Quốc phòng nước Anh, Nhật, hay Úc, thường là người bên dân sự sang chứ không thuộc giới Nhà binh đi lên.

Phương Tây cho rằng: “giới Giáp trụ” chỉ lo chuyện tác chiến đánh nhau, chứ việc quản lý trọng đại phải để những người có đầu óc quản lý làm. Quan trọng hơn, phương Tây đề cao việc chính quyền dân sự, thì người trong nội các, nắm Bộ Quốc phòng cũng phải là người dân sự luôn .

Khi cần việc gì đụng đến binh đao thì Tướng cao cấp nhất trong Bộ Quốc phòng là Tổng Tham mưu trưởng sẽ lo việc điều phối quân giúp Bộ trưởng Quốc phòng.

Trong khi nhiều nước khác như: Nga, Hàn Quốc, TC, CS Việt Nam, hay Ukraine, thì Bộ trưởng Quốc phòng thường là quân nhân. Mãi đến năm 2001, Nga Xô mới có ông Sergei Borisovich Ivanov lả người dân sự đầu tiên được giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng dưới thời Tổng thống Nga Boris Yeltsin.

Nhưng đến năm 2012, Tổng thống Nga Vladimir Putin quyết định quay lại dùng giới Giáp trụ làm Bộ trưởng Quốc phòng, khi bổ nhiệm Đại tướng Sergey Shoygu cho chức vụ này.
Các Chuyên gia quân sự Nga đánh giá cao quyết định của ông Putin năm 2012, và cho rằng: người đứng đầu quân đội thì phải nắm rõ việc quân sự, và có uy với binh lính dưới quyền. Khi cần quản lý thì Bộ trưởng đã có Cố vấn, Thư ký hỗ trợ, còn nếu để người dân sự sang làm Bộ trưởng Quốc phòng, thì sẽ khó thể hiện tính quyết đoán, đặc biệt trong hoàn cảnh căng thẳng.

Không xuất hiện với những bộ quân phục, không bao giờ có cấp bậc gắn với tên, các Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đều là người từ giới dân sự, vì quy định không bổ nhiệm quân nhân còn phục vụ của nước này.

Vị trí ông chủ Ngũ Giác Đài do Tổng thống chọn với sự đồng ý của Thượng viện. Theo luật pháp Mỹ, quân nhân đang phục vụ không thể trở thành Bộ trưởng Quốc phòng. Khi Quốc hội Mỹ ra luật An ninh Quốc gia năm 1947, và tạo ra vị trí Bộ trưởng Quốc phòng, Quốc hội quy định Bộ trưởng này phải được chỉ định từ giới dân sự.

Cựu quân nhân chỉ có thể được đảm đương chức vụ này sau 7 năm kể từ khi họ giải ngũ. Ngoại lệ duy nhất từ trước đến nay là tướng George Marshall năm 1950, trong thời Chiến tranh Lạnh. Quyết định bổ nhiệm ông Marshall của Tổng thống Harry Truman đã phải nhận được sự thông qua đặc biệt từ Quốc hội Hoa Kỳ.

Hoàng Phạm chuyển