Ðang đi trên đường Lê Lợi, chỗ gần chợ Bến Thành, cùng với
một người bạn, bỗng có kẻ bất thình lình cầm tay ông Úy níu lại. Giật
mình ông Úy dừng bước và quay nhìn: đó là một gã ăn mày tuổi ngoài trung
tuần, râu tóc xồm xoàm áo quần lếch thếch nhưng không đến nỗi rách
rưới. Gã ăn mày không đợi "thí chủ" hết ngạc nhiên, nói liền: "Xin ông
bạn Việt kiều giúp cho người anh em khốn khó vài tờ !".
Truyện ngắn THANH THƯƠNG HOÀNG
Cali Today News - Ðây là lần thứ hai ông
cựu Trung úy Võ Trung Úy, nguyên Ðại đội trưởng Ðại đội X thuộc Tiểu
đoàn Z trấn giữ mặt trận Long Khánh cho tới ngày chót được lệnh rút lui,
đi Việt Nam. Lần này, không còn lo lắng sợ hãi như lần trước nữa nên
ông đi một mình thăm ông già đang bị bệnh nặng, để bà vợ ở lại Mỹ. Hơn
nữa bà còn phải trông coi cửa hàng ăn không thể giao phó cho người khác.
Không biết cái tên Trung Úy do ông già ông đặt có phải là tiền định
không mà sau mấy năm đeo mãi cái lon Trung úy, khi tới lúc sắp được lên
lon Ðại úy thì... đứt phim!
Sau khi bệnh trạng ông già có phần thuyên giảm, ông Võ Trung Úy mới
có chút thì giờ đi dạo phố phường.Thành phố Saigon bây giờ đổi khác hơn
mấy năm trước nhiều. Thiên hạ tưng bừng trưng diện ăn chơi đủ mốt đủ
kiểu, chẳng thua kém gì bọn thanh thiếu niên ăn chơi bên nước Mỹ. Bỗng
ông Úy nhận thấy một điều mà lần trước có lẽ ông không để ý tới hoặc
"nó" chưa phát triển một cách "tiến mau tiến mạnh lên xã hội chủ nghĩa"
như bây giờ. Ðó là "giai cấp ăn mày". Trước đây, theo Các Mác, trong xã
hội tư bản có giai cấp công nhân vô sản, nay trên con đuờng phát triển
đi lên xã hội chủ nghĩa, giới ăn mày (còn nghèo hơn những người thuộc
giai cấp công nhân vô sản nhiều) phát triển rất nhanh, rất mạnh từ đầu
đường xó chợ tới chốn thôn quê. Khắp đâu đâu cũng đầy rặc ăn mày nên vô
hình trung một giai cấp mới đã tự phát và hình thành trong xã hội chủ
nghĩa: giai cấp ăn mày!
Ðang đi trên đường Lê Lợi, chỗ gần chợ Bến Thành, cùng với một người
bạn, bỗng có kẻ bất thình lình cầm tay ông Úy níu lại. Giật mình ông Úy
dừng bước và quay nhìn: đó là một gã ăn mày tuổi ngoài trung tuần, râu
tóc xồm xoàm áo quần lếch thếch nhưng không đến nỗi rách rưới. Gã ăn mày
không đợi "thí chủ" hết ngạc nhiên, nói liền: "Xin ông bạn Việt kiều
giúp cho người anh em khốn khó vài tờ !". Ông Úy giận lắm. Ăn mày gì mà
chơi kiểu cha vậy. Ông giật tay và cất bước trong khi người bạn đi bên
tủm tỉm cười: "Anh bạn bình tĩnh! Chuyện này ở đây diễn ra như cơm
bữa!". "Nhưng ít ra chúng nó cũng phải tỏ vẻ lễ độ!". "Xin ông bạn Việt
kiều bớt nóng, cảm thông bố thí cho anh em nhờ ! Lễ độ hay không, chuyện
nhỏ.". Tiếng gã ăn mày nổi lên phía sau, sát bên ông Úy. Thì ra gã vẫn
chưa chịu bỏ cuộc. Và theo bước gã còn một tên ăn mày nữa. Tên này chống
nạng gỗ, mặc bộ đồ bộ đội Bắc Việt mầu xanh lá cây đã bạc phếch, và đầu
vẫn đội chiếc nón cối cũ bẩn cũng như chủ nó. Cả hai trông chưa đến nỗi
ốm yếu tới độ sắp chết đói mà trái lại còn có phần dữ tợn đe dọa. Người
bạn đi cùng ông Úy vội kéo nhanh ông bước như chạy, nói: "Thôi ông ơi,
tránh hủi chẳng xấu mặt nào, hơi đâu giằng co với bọn nó. Ðến công an
bọn nó còn cóc sợ huống chi bọn mình! Giai cấp mới đang lên mà!". Về nhà
suốt buổi tối ông Úy bị ám ảnh mãi hình dạng và lời lẽ của gã ăn mày.
Bất chợt ông thấy khuôn mặt gã có vẻ quen quen như gặp đâu nhiều lần.
Ông cố lục tìm trong trí nhớ, trong dĩ vãng mãi mà vẫn không nhận ra con
người ăn mày có vẻ quen quen này. Ðêm đó ông Úy trằn trọc không ngủ
được. Sáng hôm sau ngồi uống trà với ông già, ông Úy biết thêm nhiều
chuyện về "giai cấp ăn mày". Ở miền Bắc, miền Trung nhiều Làng, nhiều Xã
kéo cả vào Nam ăn mày. Bố ăn mày, mẹ ăn mày, con ăn mày. Toàn gia ăn
mày. Cả họ ăn mày. Ðời sống của họ đôi khi còn "huy hoàng" hơn giai cấp
công nhân vô sản nhiều. Người ta không còn có mặc cảm nhục nhã khi phải
ngửa tay xin tiền bố thí nữa mà nhiều lúc còn hãnh diện. Họ xin tiền
khách qua đường không cho họ chửi liền. Họ lên án xã hội. Họ chửi cái xã
hội đã biến họ thành nạn nhân, thành những kẻ khốn cùng. Họ chẳng còn
gì để mất kể cả sự sống nên họ hết sợ. Khuôn mặt gã ăn mày hôm trước cứ
ám ảnh ông Úy mãi đã thôi thúc ông đi tìm gặp lại gã. Ông không mất công
tìm kiếm lâu. Hôm nay gã ăn mày không chạy bám theo khách nữa. Gã cùng
gã ăn mày bận bộ đồ bộ đội ngồi trước một Nhà hàng ăn, vẫn ở cuối đường
Lê Lợi gần chợ Bến Thành. Ngoài hai gã ra cũng còn dăm bẩy "đồng nghiệp"
của gã. Nhưng những người này ngồi hơi xa cửa ra vào Nhà hàng. Nhà hàng
có vẻ có nhiều món "đặc sản" nên bà con Việt kiều đến khá đông. Khi ông
Úy tới giáp mặt gã ăn mày mà gã vẫn tỉnh khô coi như chưa hề gặp. Có lẽ
gã quên ông rồi. Ông Úy cất tiếng: "Chào người anh em!". Gã ăn mày
ngước nhìn: "Ðồng chí Việt kiều chào tôi hả?". "Ủa, mới hôm qua gặp nhau
quên rồi sao?". Gã mặc bộ đồ bộ đội ngồi bệt dưới đất cạnh gã, nhận ra
trước: "A! ông anh bữa qua bọn mình xin tiền đéo cho lại còn nói sỏ đây
mà! Hôm nay ông anh nổi máu từ tâm muốn bố thí cho hai thằng này hả?".
Lúc đó gã ăn mày mới như chợt nhớ ra à lên một tiếng và nói tiếp: "Thì
ra là lão Việt kiều keo kiệt bữa qua. Thế nào người anh em? Phát cho vài
tờ xanh xem nào". Ông Úy lặng lẽ nhìn gã ăn mày vài phút mới nói: "Tôi
trông anh quen lắm!". Gã ăn mày phá lên cười: "Ha ha! Thì cứ nhận đại là
quen đi! Quen thằng ăn mày có khó khăn gì mà phải mầu mè! Thế đằng ấy
trước có đi lính không? Lính Cộng hòa ấy mà! Tớ là lính thứ thiệt chứ
không phải thứ dởm lợi dụng sắc áo mầu cờ để ăn xin ăn mày đâu nhé!
Trước tớ là đơ dèm củ bắp. Tớ bị thương trong trận đánh cuối cùng ở Long
Khánh". Quay sang gã ăn mày mặc bộ đồ bộ đội, gã nói tiếp: "Thằng này
cũng ở mặt trận Long Khánh nhưng nó là..vi ci". Gã bạn tiếp lời ngay:
"Là bộ đội, là chiến sĩ đi B giải phóng miền Nam đã để lại chiến trường
một cái chân và một con mắt làm kỷ niệm!". Gã ăn mày tiếp lời: "Còn tớ
thì đi đứt một khúc ruột và cánh tay trái. Ðấy, nó cụt tới tận vai
đấy!". Gã vén ống tay áo cho ông Úy coi chỗ cánh tay cụt. Ông Úy không
nhịn được tiếng thở dài. Ông hỏi: "Thế bạn trước ở đơn vị nào?". Gã ăn
mày trả lời liền: "Quên cha nó rồi!". Bỗng gã bất ngờ nổi quạu: "Thôi
ông nội! Có bố thí đồng nào thì bố thí đi, chứ cứ đứng cà kê dê ngỗng
mãi, còn để người ta kiếm ăn chớ !". Trong khi ông Úy hậm hực bỏ đi còn
nghe tiếng gã ăn mày bận bộ đồ bộ đội chửi với theo: "Cái ngữ này dám
Việt kiều rởm, vờ vĩnh nhận vơ bạn bè để mai mốt gạ xin nhập bọn đây! Mẹ
đời đa sự!". Sau câu nói gã nhổ bọt đánh toẹt một cái. Rồi gã vụt đứng
dậy chống nạng chạy theo một bà – vận bộ đồ có vẻ Việt kiều từ trong Nhà
hàng bước ra – "Bà ơi, xin bà thông cảm... Nhờ ơn đảng chúng tôi mới
trở thành những kẻ khốn cùng..!"
Mấy hôm sau ông Võ Trung Úy tình cờ gặp một bạn cũ từ Mỹ về. Anh này
trước cùng đơn vị với ông mang cấp bậc Thiếu úy Trung đội trưởng. Hai
người gặp lại nhau một đôi lần ở Mỹ, vì mỗi người sống một Tiểu Bang.
Sau câu chuyện hàn huyên, người bạn nói: "Niên trưởng còn nhớ thằng Lâm
nhắng trong đơn vị mình không?". Ông Úy vỗ trán mãi mới nhớ ra: "Ồ, có
phải cái thằng lính ba gai luôn chuồn đi chơi gái nhưng đánh giặc rất
chì phải không?". "Ðúng rồi đó! Nó bị thương nặng ở mặt trận Long Khánh
những ngày cuối cùng. Tưởng chết té ra nó vẫn chì, vẫn còn sống nhăn tới
ngày hôm nay. Tôi có xin được một số tiền của anh em cựu quân nhân đem
về cho nó. Mấy ngày hôm nay tôi lần theo địa chỉ nó gửi thư sang Mỹ mà
tìm mãi không ra". "Nó nói ở đâu?". "Trong một nghĩa địa cũ vùng Ngã Ba
chuồng chó". "Người ngợm nó ra sao?". "Có ảnh đây". Ông cựu Thiếu úy móc
trong ví ra một tấm hình cũ kỹ mờ nhạt. Nhìn ảnh ông Úy kêu ầm lên:
"Ðúng rồi! Thì ra cái thằng Lâm nhắng là nó. Ta đến chỗ nó "hành nghề"
ngay đi!". "Thì ra niên trưởng đã gặp nó? Nó bây giờ làm nghề gì?". "Cứ
đến gặp sẽ biết".
Buổi tối hôm đó tại một quán nhậu bình dân ở một khu xóm ngoại ô tồi
tàn có ba người khách vừa ăn uống vừa chuyện trò rôm rả. Ðó là hai "ông
Việt kiều": ông cựu Trung úy Ðại đội trưởng, ông cựu Thiếu úy Trung đội
trưởng và ông cựu lính cộng hòa "đơ dèm củ bắp" đang hành nghề ăn xin ăn
mày. Ông cựu Trung úy hỏi: "Bây giờ có khoản tiền ngoại viện rồi cậu có
tính làm lại cuộc đời không?". "Làm lại thế nào?". Lâm nhắng hỏi. Ông
cựu Thiếu úy đáp: "Tức là thôi nghề ăn xin ăn mày này mần nghề khác
lương thiện hơn". Bỗng Lâm nhắng đặt mạnh ly bia đang uống xuống bàn,
trợn mắt nói: "Hành nghề ăn mày ăn xin đâu có gì xấu xa. Phải nói đó là
những con người lương thiện! Ăn mày ăn xin còn hơn ăn cắp ăn trộm đục
khóet của công, ăn thịt người sống lẫn người chết! Chúng tôi bị dồn tới
bước đường cùng mới phải ngửa tay xin ăn thiên hạ. Còn bọn chúng nó là
bọn bất lương buôn dân bán nước! Thử hỏi như vậy ai đáng trọng hơn ai,
ai đáng khinh hơn ai!". "Nhưng tôi thấy hành nghề này vất vả quá, bấp
bênh quá, sống ngày nào biết ngày ấy!". Ông cựu Trung úy nói. Lâm nhắng
bỗng cất tiếng cười lớn: "Ha, ha! Thưa niên trưởng! Ngài cũng thừa biết
bọn tôi hành nghề này là chửi cha vào mặt chế độ này. Chúng nó đã lãnh
đạo đất nước tiến mau tiến mạnh lên xã hội chủ nghĩa bằng cách làm cho
cả triệu người trở thành bần cùng hết kế sinh nhai phải đi ăn xin ăn
mày. Ðây là một sự lên án nặng nề bọn cầm quyền mà chúng tôi là những
nhân chứng sống! Chế độ này còn tồn tại thì chúng tôi còn tiếp tục đi ăn
xin ăn mày cho tới khi cả nước trở thành ăn xin ăn mày. Và bây giờ hình
như cả nước đang bước vào con đường này rồi đấy! Chúng tôi chẳng có mặc
cảm gì hết. Ðừng phiền trách chúng tôi! Và cũng đừng diễn trò đạo đức
giả với chúng tôi!". Trong lúc ba người đang bức bối vì "vấn đề đặt ra"
thì gã ăn mày bận bộ đồ bộ đội chống nạng bước vào. Mùi hôi hám từ cơ
thể gã tỏa ra làm hai "ông Việt kiều" nhăn mặt. Lâm nhắng nói: "Ngồi
xuống đây em, uống bia nhé! Ðồ nhậu đó cứ tự nhiên". Quay lại phía hai
chiến hữu cũ, gã nói tiếp: "Thằng này là bộ đội chính cống từ miền Bắc
vào giải phóng miền Nam. Bọn nó đụng với đơn vị mình ở mặt trận Long
Khánh những ngày sau cùng đấy, hà hà bố khỉ!". "Sao hai người lại gặp
nhau, quen nhau?". Ông Úy hỏi. "Thì gặp nhau trong cùng chí lớn là đi ăn
xin ăn mày, khách đồng điệu mà! Thế là quen nhau rồi thân nhau. Trước
đó tôi với nó đã đập lộn một trận vì cái trò "Nam Bắc phân tranh" đấy!".
Thấy câu chuyện vui vui có vẻ hấp dẫn, ông Úy cười nói: "Cậu có thể kể
bọn tôi nghe việc đập lộn vì cái trò Nam Bắc phân tranh được không?".
"Ðược chớ !". Uống ngụm bia, có lẽ để nhấp dọng, Lâm nhắng bắt đầu kể.
"Sau một thời gian tập sự "hành hiệp giang hồ" trong Cái Bang *, trở
thành đệ tử chính cống của lão giáo chủ Hồng Thất công, tôi phải ra tay
đánh đông dẹp bắc mãi mới trở thành Cái Bang bốn túi chiếm cứ được vùng
đắc địa (chỗ niên trưởng gặp bữa trước đó). Sở dĩ gọi là vùng "đắc địa"
vì đó là nơi bọn Việt kiều, bọn cán lớn cán nhỏ và dân áp phe hay lui
tới ăn nhậu. Ðối với bọn họ vài ngàn bạc bỏ ra bố thí có nhằm nhò gì,
còn hơn là cứ để bọn Cái Bang theo sau lải nhải nói năng sỏ siên, kể cả
dọa dẫm. Vì chỗ đất béo bở vậy nên có nhiều ruồi bu, mật ít ruồi nhiều
mà! Thế là phải mở những cuộc tranh hùng thanh toán nhau giữa đồng
nghiệp, tuy không đẫm máu nhưng cũng sứt đầu mẻ trán mãi tôi mới làm
trùm lãnh địa này. Thằng bộ đội này, Lâm nhắng chỉ vào gã cựu bộ đội
đang nhồm nhoàm nhai một cái đùi gà, nó mò tới quyết ăn thua đủ với tôi.
Tôi là "độc thủ đại hiệp", còn nó mới thuộc típ "độc cước tiểu hiệp",
tướng một giò thêm độc nhãn địch sao nổi lại tướng hai giò đầy đủ lưỡng
nhãn. Qua mấy hiệp nó đánh không lại tôi, nó thua nó bèn dùng chưởng
miệng (nghề của bè đảng nó mà!) chửi tôi là lính ngụy, là thế nọ thế
kia. Tôi chửi lại nó "quân Bắc kỳ bẻo, đểu cáng". Rồi nó cứ luôn rình
rập phá đám tôi hoài. Nổi hung tôi định giở trò đấm đá thì nó bỏ chạy.
Thấy mình nguôi nguôi nó lại sáp lại chọc phá đám, không để yên cho mình
làm ăn. Bọn ăn mày ở đây ai cũng căm ghét quân Bắc kỳ cục. Chúng nó đổ
tại bị bọn này giải phóng nên mới phải đi ăn mày. Một hôm tôi hỏi nó:
"Tao thua tao phải đi ăn mày. Mày thắng tại sao mày cũng đi ăn mày?". Nó
đốp chát liền: "Tao với mày cả hai thằng đều thua cả nên mới trở thành
ăn mày. Tao mất cái chân, mày mất cái tay coi như huề. Chúng nó mới là
kẻ thắng!". "Chúng nó là ai?". Tôi hỏi. "Là bọn đồ tể hiện đang ngồi
ngất ngưởng những chỗ cao nhất nước hưởng thụ xương máu bọn tao đó!".
Nói xong nó bỗng òa khóc như con nít. Tới đây Lâm nhắng ngừng nói quay
nhìn gã cựu bộ đội ăn mày xem phản ứng. Thấy gã vẫn thản nhiên ăn uống
như không có chuyện gì xẩy ra. Có lẽ lâu lắm rồi gã mới được ăn uống một
bữa khoái khẩu hả hê như vậy. Lâm nhắng vui vẻ tiếp tục kể: "Giải phóng
miền Nam xong, nó cũng được đảng "giải phóng" cho về quê.nghỉ luôn.
"Ngày trở về. anh bước lê.. trên quãng đường đê..." (Lâm nhắng nói như
hát). Về tới làng xưa xóm cũ thì bố mẹ đều chết hết, còn cô vợ yêu quý
nay đã trở thành bà Xã đội trưởng. Thế là mất tất cả. Hận đời hận tình,
nó bỏ vào Nam. Chẳng có nghề ngỗng gì anh chàng trở thành đệ tử của Lão
tổ Cái Bang Hồng Thất công. Một hôm ngồi mãi không thấy ai thẩy cho nó
một đồng trong khi đó bà con Việt kiều biết tôi là lính cũ cho tiền ào
ào, nó chửi đổng: "Ðịt mẹ, cùng là kẻ thua cả mà vẫn còn trò phe phái,
ngụy bênh ngụy, ngụy giúp ngụy. Còn thằng này lỡ làm lính bắc kỳ cộng
sản thì tẩy chay thì bỏ mặc. Kỳ thị đến thế là cùng! Thế mà luôn mồm bầu
ơi thương lấy bí cùng.." "Nhưng rồi chính các đồng chí của nó cũng tẩy
chay, cũng kỳ thị, cũng bỏ mặc và còn hắt hủi nó nữa. Bữa đó có mấy trự
có vẻ là quan to tới ăn uống. Khi các quan ra về thằng ăn mày cựu bộ đội
Bắc kỳ chạy theo tả oán xin xỏ. Chẳng những không được bố thí nó còn bị
các quan mắng như tát nước vào mặt là quân phá hoại, tiêu cực, bôi bác,
bêu riếu chế độ, nên tóm cổ quẳng vào trại cải tạo! Thế là nó nổi giận
chẳng còn nể nang sợ hãi gì nữa. Nó văng tục chửi thẳng vào mặt các
quan, nào là "bọn phản bội" nào là "quân chó má uống máu ăn thịt chiến
sĩ đồng bào" nào là "hãy trả lại chúng tao những cánh tay, những cái
chân và cả triệu người chết...". Thế là nó bị mấy thằng bảo vệ đi theo
các quan tẩn cho một trận thừa sống thiếu chết. Nó bò lê bò càng trên hè
phố mà miệng vẫn không ngừng chửi bới nguyền rủa. Tôi thương nó bắt đầu
từ đấy".
Trở về Mỹ cả tháng mà ông cựu Trung úy Võ Trung Úy vẫn còn băn khoăn
thắc mắc trăn trở về hai gã ăn mày từng là lính của hai chế độ. Ðúng họ
là những kẻ thua và mãi vẫn còn thua. Và bây giờ làm sao họ đòi lại được
những cánh tay, những cái chân, những con mắt đã bị mất nơi chiến
trường để biến họ thành con người như ngày hôm nay? Ông cựu Trung úy Võ
Trung Úy bất chợt nghĩ tới bốn chữ "Tổ Quốc Ghi Công". Tổ quốc nào ghi
công những người cựu chiến binh ăn mày này đây?
THANH THƯƠNG HOÀNG
No comments:
Post a Comment